Henüz COVID-19 enfeksiyonunun şizofreni hastalarındaki yaygınlığı ve enfeksiyon ortaya çıktığında seyrine ilişkin çok kısıtlı bilgi bulunmaktadır.
Devamı...
Dünya genelinde COVID-19 salgını (pandemi), her ne kadar Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve dünya genelinde kamu sağlığı yetkilileri tarafından kontrol altına alınmaya çalışılsa da, virüsün niteliğinden kaynaklanan hızlı yayılım ve ağır klinik seyir salgın ile mücadeleyi zorlamakta ve uzatmaktadır.
Türkiye Psikiyatri Derneği Erişkin DEHB Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. DEHB Olan Erişkinlerin COVİD-19’la Mücadelesini Destekleyecek Öneriler Koronavirüsü salgını ve karantina süreci Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireylerin sağlıklılarına gösterecekleri özen, ev ve iş, okul yaşantılarını, kişiler arası ilişkilerini düzenleme ve karantina kurallarına uyum konularında zorluklar yaşamalarına neden olabilir.
Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Sağlık hizmeti verilen ortamlarda hastalık tanısı ya da ölüm gibi kötü haberleri verme, hasta ve ailesi için olduğu kadar sağlık çalışanları için de streslidir.
Türkiye Psikiyatri Derneği Uyku ve Bozuklukları Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Koronavirüs salgını ile mücadele ettiğimiz şu günlerde uykunun, bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkileri daha da önem kazanmıştır. Bağışıklık sisteminin hücreleri uyku sırasında çoğalma, yenilenme ve iyileşme özelliğine sahiptir.
Türkiye Psikiyatri Derneği Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Kitlesel afet dönemlerinde alkol, sigara, ilaç ve madde kullanımı artmaktadır. Bu dönemlerde iki konu önem kazanır:
Salgın hastalıklar gibi toplumsal düzeyde korku uyandıran durumlar, depresif bozukluk ve bipolar bozukluk hastalık dönemlerini (depresif duygudurum veya mani/hipomani) tetikleme riski taşıyabilir. Bu nedenle, COVID-19 salgını yaşadığımız bugünlerde Türkiye Psikiyatri Derneği Duygudurum Çalışma Birimi depresif bozukluğu veya bipolar bozukluğu olan bireyler ve yakınları için aşağıdaki önerileri hazırladı.
Pandemi servisinde görevlendirilen psikiyatri uzman hekim ve asistanları için kişisel koruyucu ekipman kullanımı.
Gerginlikle başa çıkmak için kas gevşemesi ve solunum egzersizleri
Hayatımıza ilk olarak Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki olgularla, sonrasında ise tüm dünyaya hızlı bir yayılım göstererek giren ve Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi olarak ilan ettiği COVID-19 ile ilgili olarak hemen her gün bilgiler güncellenmekte ve tüm dünyaya yayımlanmaktadır. Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) de daha önce ayaktan/yataklı psikiyatri klinikleri için önerilerini meslektaşları ve kamuoyu ile paylaşmıştır.
Pandemi, dünyada birden fazla ülkede veya kıtada, çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara denmektedir. Enfeksiyondan korunma ve kontrol önlemlerini uygulayarak enfeksiyonun toplumda yayılmasını azaltmak ve böylece enfekte olacak kişi sayısını ve pandemi nedeniyle ortaya çıkacak vakaları azaltmak önemlidir.
COVİD-19 salgını dünyanın hemen her ülkesini etkilemeye devam ediyor. Salgın, ailelerin ve bireylerin yaşam rutinlerini değiştirmelerine neden oldu. Çocuklar okula gidemiyor ve evden eğitim almaya çalışıyorlar. Anne babaların bir kısmı evden çalışıyor, bir kısmı ücretsiz izinde ve diğerleri de kendi işlerini kısıtlamalar nedeni ile yapamıyorlar. Sosyal mesafeyi arttırmak gerektiği için, çocuklar arkadaşları ve akrabaları ile görüşemiyor.
Demans hastası olan bir yakınınız varsa, koronavirüs salgını hastanın bakımı ve korunması ile ilgili sizde endişe yaratmış olabilir. Demans hastalığının en erken evrelerinden itibaren yargılama kusurları, neden-sonuç ilişkisi kuramama, özbakımını yapamama gibi belirtiler görürüz. Muhakeme etme güçlükleri, sorunları anlamadaki zorluklar demans hastalarında temizlikle ilgili davranışları zorlaştırabilir, kısıtlamalara uymakta güçlük yaşarlar; bu durum koronavirüs hastalığı (COVİD-19) için artmış bir risk oluşturabilir.
Sağlık çalışanları, mesailerini bedensel, duygusal ve zihinsel enerji harcayarak tamamlarlar. Özellikle kriz durumlarında, çalışma sürelerinin uzaması, aşırı iş yükü, tehlikeli çalışma ortamı gibi etkenler bu enerji biçimlerinin aşırı derecede harcanmasına neden olarak Tükenmişlik Sendromu için risk oluşturabilir. Son dönemde yaşanılan COVİD-19 salgını, sağlık sistemi üzerinde bir kriz oluşturduğundan tükenmişlik riski barındırmaktadır.
Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Bu metin kriz süresince sağlık çalışanlarının ruh sağlığının korunması için alınması gereken önlemler ve uygulamalarla ilgili ayrıntıları topluca sunmak amacıyla oluşturulmuştur.
Türkiye Psikiyatri Derneği Yaşlılık Psikiyatrisi Bilimsel Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. COVID-19 salgınından etkilenecek gruplar arasında ileri yaşta ve kronik hastalığı olan bireyler de var. Hastalanma riski yüksek kişilerin toplu yaşadığı huzurevi ve bakımevi sakinlerinin psikolojik iyiliklerine dikkat edilmesi gerekiyor.
Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Sağlık çalışanları ve birçok sağlık kuruluşu son yüzyıl içinde benzeri görülmemiş bir halk sağlığı sorununa neden olan COVİD-19 salgını ile ilgilenmek zorunda kalmıştır. Mülteciler, sığınmacılar ve zorla yerinden edilen bireyler (bu grup metin içinde mülteci kelimesi ile ifade edilecektir) psikososyal destek gereksinimleri ve sağlık hizmetine erişim güçlükleri nedeniyle bu salgınla ilişkili olarak dezavantajlı gruplar arasında kabul edilmektedir.
Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Karantina: Bulaşıcı bir hastalığa maruz kalmış olan kişilerin hasta olup olmadıklarını tespit etmek için kişinin tecridi ve hareket alanının kısıtlanmasıdır.
Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. Sağlıkta damgalama, belirli bir hastalığı yaşayan bir kişi veya gruba, hastalığın görüldüğü yerlere ve hastalıklı ilgili şeylere dair olumsuz, kötüleyici, düşmanca, değersizleştirici ve ayrımcı tutumları içerir.
Türkiye Psikiyatri Derneği Yaşlılık Psikiyatrisi Çalışma Birimi tarafından hazırlanmıştır. 2019 sonunda başlayan korona virüsü hastalığı (COVİD-19) salgını, alışık olmadığımız bir durum yarattı. Ülkemizde 21 Mart 2020 akşamından itibaren 65 yaş üstünde ve kronik hastalığı olan bireylere, hastalıktan korunmaları amacıyla sokağa çıkma yasağı getirildi.
Hepimizi etkileyen zor bir dönemden geçiyoruz. Hem kendimizin hem de yakınlarımızın hastalanması endişesini yaşarken, aynı zamanda mesleğimizi uygulayıp, hastalığın yayılmasını engellemeye ve hastalarımızı iyileştirmeye çalışıyoruz. Bu dönemdeki artan sıkıntı hissinin nedenleri ve öneriler sıralanmıştır.
Stres yönetiminde göz önünde bulundurulması gereken fiziksel aktivite ve beslenmenin yanı sıra, çeşitli gevşeme teknikleri de travmatik stresle başa çıkmada kullanılması önerilen kanıta dayalı yöntemlerdir.
Ruhsal sorunları nedeniyle psikiyatrik destek alan ve tedavi gören hastalarımıza ve yakınlarına öneriler;
COVİD-19 pandemisine yönelik ruh sağlığı sistemiyle ilgili başlıca öneriler şunlardır (1):
Son günlerde yaşanan küresel Corona Virüsü salgını nedeniyle dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de telesağlık uygulamaları sağlık hizmeti sunumunun devamı için olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda, özellikle yüzyüze görüşmenin mümkün veya uygun olmadığı durumlarda etkili ve kanıta dayalı bir seçenek olarak uzun yıllardan bu yana kullanılmakta olan telepsikiyatri uygulamaları da önem kazanmakta ve yaygınlaşmaktadır.
Psikiyatri ayaktan tedavi birimlerinde salgının kontrolü ve tedavinin sürdürülmesi için gözetilecek iki öncelikli konu vardır; çalışan sağlığı, güvenliği ve kliniğin ‘temiz’ tutulması. Bu hedeflere yönelik ilkeler aşağıda sıralanmıştır:
Sağlık çalışanları tüm toplumun maruz kaldığı önemli bir tehdit olan koronavirüs salgını ile mücadelenin en önemli cephelerinden birinde yer alıyor. Salgınla mücadeleyi planlayanlar tarafından titizlikle üzerinde durulması gereken bir konu sağlık çalışanlarının sağlığının korunmasıdır. Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü oldukça kapsamlı ve güncel olan bir kılavuz hazırlamıştır.
2019 koronavirüs hastalığı salgını (COVID-19) insanlar ve topluluklar için stresli olabilir. Bir hastalık hakkındaki korku ve kaygı bunaltıcı olabilir ve yetişkinlerde ve çocuklarda yoğun duygulara neden olabilir.