Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlarda Hükümlü Olanlara Uygulanacak Tedavi ve Diğer Yükümlülükler Hakkında Yönetmelik'te yapılan değişiklikle ilgili Adli Psikiyatri Çalışma Birimi Görüş Notu (26 Mart 2025)
Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlarda Hükümlü Olanlara Uygulanacak Tedavi ve Diğer Yükümlülükler Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesinin birinci fıkrasının ilk halinde, “Tedavi, tanımda belirtilen hükümlülere yönelik olmak üzere, ayakta veya yatarak, ilaçla veya ilaçsız olarak veyahut her iki usul ile cinsel dürtünün azaltılmasına veya denetimine yönelik tedaviler ile cinsel isteğin azalmasını veya yok edilmesini sağlayan yöntemdir.” cümlesi yer almaktaydı.
Ancak, Danıştay Onuncu Dairesinin 17/09/2020 tarihli ve E.:2016/12975, K.:2020/3048 sayılı kararı ile “...ile cinsel isteğin azalmasını veya yok edilmesini sağlayan yöntemdir.” ifadesi iptal edilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun (İDDK) 24/11/2021 tarihli ve E.:2021/275, K.:2021/2628 sayılı onama kararıyla bu karar kesinleşmiştir. Bu doğrultuda, Yönetmeliğin 7. maddesinin birinci fıkrasının son hali şu şekilde düzenlenmiştir: “Tedavi, tanımda belirtilen hükümlülere yönelik olmak üzere, ayakta veya yatarak, ilaçla veya ilaçsız olarak veyahut her iki usul ile cinsel dürtünün azaltılmasına veya denetimine yönelik tedaviler.”
Danıştay, özellikle cinsel isteğin azalmasını veya yok edilmesini amaçlayan ilaç tedavisine ilişkin düzenlemeyi iptal etmiş olsa da, ilaçla, ilaçsız veya her iki yöntemle cinsel dürtünün azaltılmasına ya da denetimine yönelik tedaviler konusunda psikiyatristlerin görev yaptığı kurumlardan rapor talepleri gelmeye devam etmektedir. Yönetmeliğin kesinleşen yeni hali doğrultusunda, hem tedaviye hem de tedavi programlarına katılıma ilişkin olarak, yönetmelikte belirtildiği üzere psikiyatri uzmanı ile birlikte üroloji veya endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanının yer aldığı sağlık kurulu tarafından görüş bildirilmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, söz konusu vakaları sağlık kurulunda değerlendiren psikiyatristlerin yanıtlaması gereken hususlar arasında; başta mükerrer cinsel suç işleyenlerde görülebilecek parafilik bozukluk olmak üzere, bu suçların işlenmesinde etkili olabilecek ve dürtü denetim güçlüklerine yol açabilecek alkol-madde kullanım bozuklukları, kişilik bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi yer almaktadır. Bu tür bozukluklar mevcutsa, tedavi ve yönetiminde ilaçla mı yoksa ilaç dışı tedavi programlarıyla mı yoksa her ikisiyle mi müdahalenin uygun olacağının belirlenmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme sürecinde psikiyatristlerin aktif rol alması, her cinsel suç davranışının mutlaka bir ruhsal bozuklukla ilişkili olmadığını göz önünde bulundurması ve kurulun diğer üyelerini bu konuda bilgilendirmesi gerekmektedir.
Farmakolojik tedavi kapsamında, özellikle mükerrer cinsel suç işleme ile ilişkili ruhsal bir bozukluğun varlığı halinde, cinsel dürtünün azaltılmasına veya denetimine yönelik psikofarmakolojik ajanlara ihtiyaç olup olmadığının değerlendirilmesi ve raporda bu hususun ve eğer varsa önerilen tedavi ve takip şemasının (ayaktan veya yatarak, takip sıklığı vb.) bildirilmesi önem taşımaktadır.
İlaç dışı tedavi programları arasında, cinsel suçlarla ilişkili konular, öfke yönetimi ve benzeri grup çalışmaları yer almaktadır. Bu çalışmalar psiko-eğitim ve rehabilitasyon faaliyetleri kapsamında değerlendirilmekte olup, mükerrer suç işleyen bireyler, alkol veya madde kullanım bozukluğu veya antisosyal kişilik bozukluğu bulunan kişilerin uygun rehabilitasyon programlarına katılımı önerilebilir. Ayrıca, bu programların hastane ortamında değil; cezaevlerinde veya denetimli serbestlik müdürlüklerinde, bireysel ya da grup çalışmaları şeklinde yürütülmesinin uygun olduğu hususu da sağlık kurulu raporunda belirtilmelidir.
Bu konudaki değerlendirmelere yönelik olarak, Adli Psikiyatri Çalışma Birimi bünyesinde oluşturulan görev grubu tarafından hazırlanan algoritma hazırlama metnine ekteki dokümanın sonraki sayfalarında yer verilmiştir.
Saygılarımızla,
Adli Psikiyatri Çalışma Birimi adına
Dr. Yasin Hasan Balcıoğlu
Dr. Fatih Öncü
/TPDData/Uploads/files/Cinsel%20Dokunulmazliga%20Karsi%20Suclarda.pdf