Avrupa Psikiyatri Birliği (EPA), Türkiye’nin Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nden (İstanbul Sözleşmesi) çekilme kararıyla ilgili bir açıklama yaptı. İmzalayan devletlerin kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi, maruz bırakılanların korunması ve faillerin yargılanmasıyla ilgili belirli standart yasal düzenleme ve uygulamaları taahhüt ettiği sözleşme 2011 yılında İstanbul’da imzaya açılmıştı. Sözleşmeyi ilk imzalayan devlet olan Türkiye, geçtiğimiz aylarda sözleşmeden çekilme kararını açıklamış, bu işlemin 1 Temmuz’da yürürlüğe gireceği belirtilmişti. Avrupa Psikiyatri Birliği açıklamasında çekilme kararının şiddet ve ayrımcılığın tırmanmasına yol açacağı uyarısında bulunarak, bu durumun da önemli ruhsal sorun ve toplumsal acılarla ilişkili olduğunu vurgulamaktadır. EPA, Türkiye’nin sözleşmeden çekilme kararını kınarken, bu kararın iptali için gerekenin yapılması çağrısında bulunmaktadır. Açıklamada Avrupa Psikiyatri Birliği Avrupa ülkeleri ve uluslararası yönetici ve politika belirleyicileri İstanbul Sözleşmesinin ilke ve uygulamalarını kararlı bir şekilde savunmaya davet etmektedir. Avrupa Psikiyatri Birliği internet sitesinde yayınlanan bildirinin üye dernekler aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılması ve ilgili idari makamlara iletilmesi istenmiştir. Avrupa Psikiyatri Birliği Başkanı Prof. Dr. Peter Falkai tarafından Türkiye Psikiyatri Derneği başkanına konuyla ilgili yazılan mektupta EPA’nın bu konuda Türkiye halkı ve derneğimizle dayanışma içinde olduğu ifade edilmiştir. Avrupa Psikiyatri Birliği’nin açıklaması ve TPD’ye iletilen mektubun asıllarına ve Türkçe çevirilerine aşağıdaki bağlantılardan erişebilirsiniz. Türkiye Psikiyatri Derneği imzalandığı tarihten itibaren Sözleşmenin hükümlerinin gerektiği şekilde uygulanmasıyla ilgili çağrıda bulunmuş, mücadeleyi desteklemiş, İstanbul sözleşmeden çekilmenin, sözleşme etrafında özellikle LGBTİ+ ile ilgili üretilen ayrımcı söylem ve tutumun sakıncalarıyla ilgili Türk Nöropsikiyatri Derneği ve CETAD ile ortak açıklama yapmıştı: https://psikiyatri.org.tr/2365/ayrimcilik-baska-bir-ayrimciligi-guclendirir-siddete-zemin-saglar-sagligi-boza 24. Klinik Eğitim Sempozyumu’nun açılışı, 2 Haziran 19.30’da, ülkemizde kadın haklarıyla ilgili mücadelenin önemli isimlerinden Canan Arın’ın “İstanbul Sözleşmesi: Sözleşmeden Çekilme” başlıklı konferansı ile yapılacaktır. Türkiye Psikiyatri Derneği İstanbul Sözleşmesinden vazgeçilemeyeceği görüşünde ısrar etmektedir. Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu
Avrupa Psikiyatri Birliği’nin Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden Çekilmesi ile İlgili Açıklaması Avrupa Psikiyatri Birliği (EPA), 88 ülkeden aktif bireysel üyesi, 44 ulusal psikiyatri derneği üyesi ile, 80.000’den fazla psikiyatristin örgütlendiği, Avrupa’da psikiyatriyi temsil eden ana birliktir. Avrupa Psikiyatri Birliği Türkiye’nin Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nden (İstanbul Sözleşmesi) çekilme kararını kesin bir şekilde kınamaktadır. Türkiye’nin çekilme kararının sonuçları, şiddet ve ayrımcılığı tırmandıracak ve başta kadın ve çocuklarda olmak üzere ruhsal bozukluklara ve acılara kaçınılmaz olarak yol açacaktır. Sözleşme kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi, maruz bırakılanların korunması ve faillerin yargılanmasıyla ilgili bağlayıcı yasal standartlar ortaya koymaktadır. Sözleşme, imzalayan ülkelerin anayasaları ve yasal sistemlerinin cinsiyet eşitliğini temel alması ve ayrımcı tüm düzenlemelerin yürürlükten kaldırılmasını taahhüt etmelerini şart koşmaktadır. Bunlara ek olarak, kadınlar için destek sistemlerinin iyileştirilmesini ve eğitim programları aracılığıyla halkın sorunla ilgili farkındalığının arttırılmasını teşvik etmektedir. İstanbul Sözleşmesi’nde belirtildiği haliyle alınması gereken önlemler yasal danışmanlık, psikolojik destek, finansal danışmanlık, barınmaya erişimde yardım (kadın sığınma evleri kurmak), eğitim ve iş bulmakta desteği içermektedir. Bunların yanı sıra imzacı devletler psikolojik şiddet (Madde 33), taciz amaçlı takip (Madde 34), fiziksel şiddet (Madde 35), tecavüz de dahil olmak üzere cinsel şiddet (Madde 36), zorla evlendirilme (Madde 37), kadın sünneti (Madde 38), kürtaja veya kısırlaştırılmaya zorlanma (Madde 39), cinsel tacize (Madde 40) karşı eyleme geçmelidir. Bu yönlerde kasti eylemler cezalandırılabilir olmalıdır. Sözleşmeden çekilmenin bir sonucu olarak, tüm bu önlemlere bağlılık ortadan kalmakta, kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddete, başka risklerin yanı sıra ayrımcılığa kapı açılmaktadır. Sözleşme tüm Avrupa ülkeleri tarafından benzer şekilde imzalanmış ve onaylanmış değildir. Dahası, bazı ülkelerde kimi zamanlarda Sözleşme ile ilgili tartışmalar yapılmış, çekilme girişiminde bulunulmuştur. Türkiye’dekine benzer şekilde, Sözleşme ile ilgili farklı ülkelerde öne sürülen iddialar sıklıkla sözleşmeyle ilgili yanlış bilgiler içermekte ve ayrımcı bir tutum sergilemektedir. Bu girişimler, bu önlemlerin uygulanmasıyla ilgili herhangi bir gecikmenin ya da çekilmenin ruh sağlığı açısından önemli sonuçları olabileceği için endişe vericidir. EPA Türkiye’deki üye dernek ve Türkiye halkıyla dayanışma içinde olduğunu belirtir; Avrupa ve uluslararası düzeyde politikacı ve karar vericileri Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararından vazgeçilmesiyle ilgili harekete geçmeye çağırır; tüm Avrupa ülkelerinde şiddet ve ayrımcılıkla mücadelede önemli araçlar sağlayan İstanbul Sözleşmesi’nin ilkelerini ve ilişkili önlemleri kararlı bir şekilde desteklemektedir.
EPA açıklaması (İngilizce)
EPA açıklaması (Türkçe)
EPA Başkanının TPD'ye mektubu (İngilizce)
EPA Başkanının TPD'ye mektubu (Türkçe)