Pandeminin Alacakaranlığında Kadına Yönelik Şiddet Örtbas Edilemez
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü Basın Açıklaması
2020 yılını tüm dünya COVID-19 pandemisi ile mücadele ederek geçirirken, kadına yönelik şiddet “gizli pandemisi” varlığını sürdürmeye devam etmiştir.
Önce bölgesel sonra küresel anlamda hayatlarımızı etkileyen pandemi sürecinde güvende olmak için evde olmak ve sosyal mesafelenme önerilmiş, zaman zaman kısıtlama tedbirleri ile bu zorunlu hale getirilmiştir. Şiddete maruz kalan kadınlar ve çocuklar için ise evde izole olmak ve sosyal desteklerden uzak kalmak oldukça riskli bir durumdur. Ev içi şiddet olgularında, bireyin fail ile daha uzun süre vakit geçirmeye mecbur kalması, izolasyon önlemleri nedeniyle destekleyici sosyal çevresinden yoksun kalması, ekonomik güçlüklerin şiddetten uzaklaşabilme imkanını azaltması veya ortadan kaldırması, artan alkol tüketimi pandemide kadına yönelik şiddeti arttırması muhtemel faktörlerdendir (1).
Pandemi sürecinde resmi destek organlarının, salgın yönetimi ve benimsenen politikaların olumsuz etkileri sonucu yeterince işlev görememesi nedeniyle kadına yönelik şiddet pandemisi de dışarıdaki salgın tehlikesi kadar ölümcül sonuçlarla karşımıza çıkmakta: 2020 yılında 327 günde en az 253 kadın öldürüldü, en az 715 kadın şiddete maruz kaldı. Öldürülen kadınların %65’i eş, eski eş, sevgili tarafından; %48’i kendi evlerinde öldürüldü (2).
Bireylerin daha çok ev içinde zaman geçirmesi, salgın ile artan temizlik önlemleri, okulların kapanması ve hastalık nedeniyle çocuk, hasta veya yaşlı bakımı gereksiniminde artış daha çok ev içi ücretsiz emek gereksinimi anlamına gelmektedir. Salgın öncesinde erkeklere göre 3 kat fazla zamanı ücretsiz ev işi ile geçiren kadınlar pandemi döneminde bu yükün artışı ve zaman yoksulluğu ile, uzun dönemde ise tükenmişlik riski ile karşı karşıyadır (3).
Uluslararası değerlendirmelere bakıldığında, Türkiye’nin 2006 yılında 105. sırada bulunduğu Dünya Ekonomik Forumu Cinsiyet Eşitliği Endeksinde 2020 yılında 153 ülke arasında 130. sırada yer aldığı görülmektedir (4). Ulusal değerlendirmelerde Eşitlik İçin Kadın Platformu’nun meclis izleme grubunun 2021 Kamu Bütçe Tasarısı’nın gündemde olduğu 16 Ekim-15 Kasım 2020 tarihleri arasında yaptığı incelemeye göre; belirtilen tarihler arasında TBMM’de söz alan 96 milletvekilinden sadece 9’u “kadın” sözcüğünü kullanmış, 54 kanun teklifinden bir tanesi kadınların hakları ile ilgili olmuştur, kadınlar ile ilgili tek kanun teklifi reddedilmiştir (5). 22. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı’nın sonuç bildirgesinde kadınlar için halihazırdaki sosyal politikaların eşitsizliği derinleştirdiği vurgulanarak kadına yönelik cinsiyete dayalı şiddetle mücadelede sadece sığınma desteğinin değil ayrıca her türlü ekonomik, psikolojik, hukuki ve sosyal danışmanlığın ve rehberlik hizmetlerinin, konut desteğinin ve çocukları için kreş haklarının tanınması talep edilmektedir. Ayrıca sağlanacak hakların “yardım” yaklaşımından uzak, “hak temelli" olarak sağlanmasının önemi vurgulanmaktadır (6).
Yüzyıllardır devam eden kadına yönelik şiddet pandemisini durdurmak için cezasızlığın son bulmasını, tüm dünyada, kadınların şiddetten korunması için en kapsamlı yasal standart olarak kabul edilen İstanbul Sözleşmesi’nin bütün maddeleriyle hayata geçirilmesini, 6284 sayılı yasanın etkin bir biçimde uygulanmasını, cinsiyet eşitliğini sağlayacak hak temelli adımların atılmasını; bu bağlamda kamunun kadın örgütleri, meslek odaları ve uzmanlık dernekleri ile işbirliği içinde hareket etmesini talep ediyoruz.
Eşitlik mücadelesini miras aldığımız bütün kadınları saygıyla selamlıyoruz.
Türkiye Psikiyatri Derneği Kadın ve Ruh Sağlığı Çalışma Birimi
Kaynaklar
1.Ünal B, Gülseren L (2020) COVID-19 pandemisinin görünmeyen yüzü: Aile içi kadına yönelik şiddet. Klinik Psikiyatri Dergisi 2020;23(Ek 1): 89-94.
2.Bianet Bağımsız İletişim Ağı. 24 Kasım 2020. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü: Erkekler 327 günde 253 kadını öldürdü, 715 kadını yaraladı. https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/234827-erkekler-327-gunde-253-kadini-oldurdu-715-kadini-yaraladi
3.UN (2020). The Impact of COVID-19 on Women. UN Policy Brief. https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/policy_brief_on_covid_impact_on_women_9_april_2020.pdf
4.World Economic Forum. 2020. Global Gender Gap Report 2020. http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf
5. Bianet Bağımsız İletişim Ağı. 23 Kasım 2020. EŞİK Meclis İzleme Raporu: Meclis'te kadının adı yok. https://bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/234847-esik-meclis-izleme-raporu-meclis-te-kadinin-adi-yok
6. 22. Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı Sonuç Bildirgesi. 2020. http://www.siginaksizbirdunya.org/tr/haberler/122-22-kadin-siginaklari-ve-da-ya-nisma-merkezleri-kurultayi-sonuc-bildirgesi-3