04.03.2008
TPD MYK Başkanlığına,
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD’nin sorusu üzerine, tedavi edilmiş hastalar hakkında mahkemelerin bilgi talebi karşısında nasıl davranılacağına ilişkin görüşümüz aşağıya çıkarılmıştır.
Mahkemelerin bilgi ve belge toplamaları kendilerine tanınmış yasal bir hak olduğu gibi davaya taraf kişilerin de kendileriyle ilgili bilgi ve belgelerin toplanması sürecinde hakları ve görüş bildirmeleri söz konusudur.
Hekimler kişileri danışan, hasta veya bilirkişi olarak bir kuruma görüş bildirmek üzere incelemiş olabilir. Danışan veya hasta olarak karşımıza gelen insanlar bize verdikleri bilgilerin hasta – hekim sırdaşlığı ilkesi gereği gizli tutulacağı ön kabulüyle davranırlar. Bu nedenle hekimler, özellikle psikiyatrlar bu bilgileri üçüncü şahıslar ve kurumlarla paylaşmamalıdırlar.
Yasa yapıcı da bu konuda farklı düşünmez. Bu nedenle hukuk mahkemeleri usul kanunu tanıklıktan çekilme hakkı için ”memuriyet sanat ve meslekleri itibariyle bir kimsenin sırrını bilenler, şu kadar ki o kimse muvafakat ederse şahadetten imtina edemezler”(madde 245) der. Ceza mahkemeleri usul kanunu da tanıklıktan çekilme hakkı olanları sayarken “hekimler, diş hekimleri, eczacılar, ebeler ve bunların yardımcıları ve diğer bütün tıp meslek veya sanatları mensuplarının, bu sıfatları dolayısıyla hastaları ve bunların yakınları hakkında öğrendikleri bilgiler”(madde 45) der.
Hem yasal hem de etik ilkeler gereği, daha önce kaydı olan kişiler hakkında mahkemeler bilgi ve belge istediğinde bunun bir tür tanıklık olduğu bilinmeli ve mahkemeye o kişinin bu bilgilerin verilmesi konusunda onayına ihtiyaç duyulduğu yazılmalıdır. Mahkeme onay olmadan belge gönderilmesinde ısrar ederse yasal ve etik sorumluluk yerine getirilmiş olduğundan gönderilebilir.
Bir kişinin onayı olmaksızın bir hekim veya bir kurum olarak hakkındaki bilgileri mahkemeye vermek ceza ve tazminat davalarına neden olmaktadır.
Daha önce tarafımıza bilirkişilik hizmeti verilmek üzere gönderile kişilerin raporları ile mahkemede sanık olup gelen yazıdan kişinin kendisini savunmak için hastalığı olduğunu söylediği anlaşılan kişilerin bilgi ve belgeleri gönderilebilir.
Dr Hüseyin SoysalTürkiye Psikiyatri DerneğiAdli Psikiyatri Bilimsel Çalışma BirimiKoordinatörü