Değerli meslektaşlarımız,
Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu olarak, son zamanlarda sıkça karşılaştığımız psikiyatride kullanılan ilaçlara erişim ile ilgili yaşanan sorunlara dair ilaç endüstrisi temsilcilerinin görüşlerini almak, yaşanan sorunları iletmek ve olası çözüm önerilerini tartışmak amacı ile ilaç sektöründeki iki önemli kuruluş olan Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) ve İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) yönetimleri ile toplantılar gerçekleştirdik. Toplantılarımıza Merkez Yönetim Kurulu yanı sıra Derneğimiz ilgili yapıları adına İlaca Erişim Görev Grubunu temsilen Psikofarmakoloji ve Somatik Sağaltımlar Çalışma Birimi Koordinatörü ve Kongre Bilimsel Program Kurulu temsilcisi de katıldı. Toplantılar üç gündemli olarak planlandı; ruhsal tedavilerde ilaca erişim sorunları, bilim dışı uygulamalar ve bunlara ilişkin yapılacaklar ve karşılıklı bilimsel iş birliği başlıkları ele alındı. Türkiye’de ilaca erişimde yaşanan zorluklar kapsamında geri ödemesi ve ruhsatı olduğu halde temin edilemeyen ilaçlar, ruhsatı olup geri ödemesi olmayan ilaçlar ve geri ödemesi olup ruhsatlanan tanısı hekimlerin ilacı kullanmayı tercih ettiği klinik endikasyonla veya kullanımı önerilen yaşla uyumlu olmayan ilaçlar değerlendirildi. Genel olarak hem AİFD ile hem de İEİS ile yapılan toplantıda, kurum genel sekreterleri ilaç firmalarının dünya genelinde ve Türkiye piyasası özelinde yaşadıkları ekonomik zorlukları ve ilaç temini ve piyasaya ilaç arzı ile ilgili sorunlar yaşadıklarını ilettiler. Üretimde daralma, Türkiye’de ilaç fiyatlandırmasındaki geçerli döviz kurunun düşüklüğü ve bir ilacın SGK geri ödemesine girdiği zaman gerçekleşen iskonto gibi sebeplerle firmaların ekonomik açıdan rasyonel ve yürütülebilir olmayan bir süreçte olduklarını belirttiler. Türkiye’de sağlık hizmetlerine ayrılan bütçenin olması gerekenin çok altında olduğu ve diğer branşların ilaçlarına erişimde de zorluklar yaşandığı bilgisi paylaşıldı. Tüm bu sorunların genel anlamda firmaların ilaç sunma konusunda da çekince yaşamasına sebep olduğu anlaşıldı. Toplantılarda hastalarımız açısından sağlık hakkı kapsamında ilaca erişim konusundaki hassasiyetimiz iletildi. Temsilcilere ilaç pazarındaki olumsuz ekonomik koşullar ve sonuçlarıyla paralel olarak bilim dışı uygulamaların kullanım yaygınlığının artması ve ilaç dışı uygulamalarla ilgili uygunsuz paylaşımların ve kanıta dayalı olmayan ilaç dışı yöntemleri teşvik edenler ve kanıta dayalı tedavilerle ilgili uygunsuz yanlış bilgi paylaşarak hastaların doğru tedaviye ulaşmasının önünde engel olanlarla mücadelede derneğimizin önemi anlatıldı. Bu alanda derneğimizin gerçekleştirdiği kurumsal toplantılar, katkıda bulunulan düzenlemeler ve hukuki çalışmalar hakkında bilgi verildi. Her iki toplantı da temsilcilerin derneğimizle iş birliği ve destek konusunda açık oldukları mesajı ile tamamlandı. Meslektaşlarımızın bilimsel etkinlikler ile ilgili yaşadıkları sorunlar ve talepleri de iletildi. 22-26 Ekim tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirilecek olan 61. Ulusal Psikiyatri Kongresi’nde AİFD ve İEİS katılımı ile paylaştığımız başlıkların birlikte ele alınacağı, sorunların ve çözüm önerilerinin birlikte etik ilkeler kılavuzluğunda ve bilimsel yaklaşım çerçevesinde tartışılacağı bir panel planlandı. Ülkemizde bilimsel bilginin en üst düzey ve katılımla ele alındığı Ulusal Psikiyatri Kongresinin bu yılki temasının ‘Bireyden Topluma, Koruyucu Ruh Sağlığı ve Eşit, Ulaşılabilir Tedavi’ olması, planlanan tartışma için çok önemli bir olanak sunmaktadır. Tüm meslektaşlarımızı 61. Ulusal Psikiyatri Kongresi’ne bekliyoruz.
Saygılarımızla,
Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği ile toplantı, 26.06.2025
İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası ile toplantı, 4.07.2025