BASINA VE KAMUOYUNA Sağlık Bakanlığı’nın bazı hastanelerinde, kadın hastalıkları ve doğum poliklinikleri için MHRS (Merkezi Hekim Randevu Sistemi) üzerinden gerçekleştirmiş olduğu yeni düzenleme, 25 yaş altı kadınların sadece evli olmaları halinde jinekolojik muayene olabilecekleri iddiasını gündeme getirmiştir. Sistem üzerinden randevu almaya çalışan kadınlar “25 yaş altı evli, 25 yaş üstü tüm kadınlara (gebelik harici) bakılmaktadır” uyarısıyla karşılaşmıştır. Kamuoyunda yoğun tepkiye yol açan bu uygulama ile ilgili Sağlık Bakanlığı, MHRS’nin hiçbir ayrım gözetmeksizin hizmet verdiğini, kadın hastalıkları ve doğum polikliniklerine randevu alımında medeni duruma bağlı herhangi bir kısıtlamanın söz konusu olmadığını, vatandaşların doğru ve ihtiyaca uygun şekilde randevu oluşturabilmesi için muayene odalarının niteliklerine göre bazı ek bilgilere ihtiyaç duyulabileceğini, bu uygulamanın hizmetin daha verimli ve etkili sunulmasını ve hasta -hekim görüşme sürecini daha sağlıklı ve hazırlıklı hale getirmeyi amaçladığını belirten bir açıklama yapmış olsa da, kişinin medeni durumunun, muayene koşullarında düzenleme yapmak için bir parametre olarak görülmesinin, bilimsel bir dayanağı olmadığı ortadadır. Ayrıca ihtiyacı olan kadınların medeni durumu nedeniyle sağlık hizmeti alamamasına, sağlık hizmeti alan kadınların ayrımcılığa maruz kalmasına neden olacaktır. Medeni hal sorgulaması ile, hizmeti ihtiyaca göre doğru birime yönlendirme arasında bağ kurmak uygulamada çok ciddi olumsuz sonuçlara yol açabilecektir. Üreme sağlığı hizmetlerine erişimin her geçen gün zorlaştığı, kürtajın fiilen yasak hale geldiği, doğum eylemindeki dayatmaların arttığı, HPV aşısının halen ücretli uygulandığı, kadın sağlığını koruyucu önlemlerin yetersiz olduğu ülkemizde, kadın bedeni üzerine her gün yeni bir söylem, yeni bir müdahale çabası olduğu izlenmektedir. Kadın hastalıkları ve doğum polikliniklerinde gebelik, menopoz, infertilite, adölesan gibi alt birimlerinin bulunması sağlık hizmeti verilmesini kolaylaştırır ancak kadınları sağlıksız, edilgen, ekonomik olarak bağımlı, şiddet ile baş-başa bırakan, aileye hapseden zihniyetin yeni bir pratiği olan bu uygulama var olan bu sorunlardan kadının daha da olumsuz olarak etkilenmesine yol açacaktır. Sağlık hizmeti verirken, kadınların medeni halini bir veri olarak dikkate almak, toplumsal cinsiyet eşitliğine aykırıdır, tıp etiği ile uyuşmaz, damgalanma ve fişlenme ihtimali içerir, mahremiyet ihlalidir ve özellikle bekar ve cinsel aktif kadınların ayrımcılığa maruz kalmasına neden olur. Sağlık hakkı ihlaline neden olacak bu uygulamanın derhal sonlandırılmasını talep ediyor; kadınların eşit, ücretsiz ve ayrımcılıktan uzak koşullarda sağlık hizmeti almalarının en temel hakları olduğunu hatırlatıyoruz.
Türkiye Psikiyatri Derneği Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği