10 EYLÜL DÜNYA İNTİHARI ÖNLEME GÜNÜ NEDENİYLE TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ BASIN AÇIKLAMASI

 

İnsanlık tarihi kadar eski, evrensel bir olgu olan intihar; kişinin bilerek ve kasıtlı olarak kendini öldürmesi olarak tanımlanır. Özellikle stres yaratan yaşam koşullarına tepki veren normal bireylerden ruhsal bozukluğu olanlara kadar geniş bir nüfusta görülebilmektedir. Başta depresyon ve alkol-madde bağımlılığı olmak üzere çeşitli ruhsal hastalıklar, çocukluk ve yetişkinlik dönemlerine ait örseleyici yaşantılar, olumsuz aile içi etkileşimler, sosyal yalıtılmışlık, toplumsal dayanışma azlığı, ekonomik sorunlar, kayıplar, umutsuzluk, dürtüsellik, göç gibi sosyoekonomik etmenler ilişkili bulunmaktadır ve tüm bunlar intihar riskini artırmaktadır.

 

Son yıllarda gerek intiharların, gerekse intihar girişimlerinin birçok ülkede özellikle genç nüfus arasında tırmanma eğiliminde olduğu görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dünyada her 40 saniyede bir intiharın, her 3 saniyede ise bir intihar girişiminin gerçekleştiğini, son 45 yılda intiharların %60 civarında arttığının ve intiharın tüm dünyada ilk on ölüm nedeni arasında yer aldığını bildirmektedir. Bu verilere her gün 3 bin kişi intihar etmekte, her 30 saniyede bir kişi hayatına son vermektedir. Tüm ölümlerin yaklaşık %1’i intihar girişimleri sonucu gerçekleşmektedir. Ülkemizde de batı ülkelerine göre göreli olarak daha düşük intihar oranları saptanmış olmakla birlikte özellikle genç nüfusta daha belirgin olmak üzere artış gösterdiği aktarılmaktadır. Bu bulgular intihar olgusunun önümüzdeki yıllarda da giderek artacağını, gündemi daha çok işgal edeceğini, bu nedenle intiharı önleme çalışmalarının her geçen gün daha da önem kazanacağını göstermektedir.

Oysa günümüzde intiharı önleme çalışmalarının bu beklentiyi karşılayacak düzeyde olmadığı açıktır. Bu yönde gerçekleştirilen araştırmaların büyük çoğunluğunun ikincil, (yani intihar sonrası gözlenen stres ve çeşitli bozuklukların düzeltilmesi) ve üçüncül önleme (eş deyişle, tekrarlayan intihar davranışını azaltmaya yönelik) çalışmaları içerdiği görülmektedir. Bu yöndeki çalışmalar intiharın kaynağını ve aranacak çözümleri daha çok bireysel değişkenlere bağlama ve toplumsal nedenlerini göz ardı etme eğilimi göstermektedir. Oysa bir çok araştırma intiharın yaygınlığının bu denli artışında başta işsizlik, ve ekonomik sorunlar olmak üzere bir çok toplumsal ve ruhsal etkenin sorumlu olduğunu göstermiştir. Tüm bunlara karşın risk etkenlerini ortadan kaldırmaya ya da bireyi bu risk etkenleriyle karşılaştırmayı engellemeye yönelik birincil koruyucu çalışmaların yapıldığını söyleme olanaklı değildir.

 

 

 

İntiharı önleme konusu, psikiyatrik boyutu yanı sıra sosyolojik - politik bağlamı da olan bir kavramdır ve bazı girişimleri içerir. Bu girişimler toplumsal yaşamın nasıl düzenlendiği, nasıl bir yaşam ortamı ve koşulları oluşturulması gerektiği ile ilişkilidir. Bu konu sadece ruh sağlığı alanında çalışan örgüt ya da kurumların değil, tüm kurum ve örgütlerin ilgi alanında olmalıdır. Türkiye Psikiyatri Derneği ve birçok sağlık örgütüyle birlikte oluşturmaya çalıştığı, öncülük ettiği Ruh Sağlığı Platformu tüm toplumun ve bireylerin ruh sağlığını koruma, önleme konusunda duyarlılığını ve topluma yönelik çalışmalarını sürdürme kararlılığındadır.