Değerli Meslektaşlarımız;
Hasta verilerinin MBYS’ye aktarılması talebinin hukuka aykırı olduğuna ilişkin daha önce Derneğimizce birçok duyuru yayınlanmış, ilgili yargı kararları ile başvurulabilecek hukuki yollar, örnek itiraz ve savunma dilekçeleri paylaşılmıştı.
1 Mart 2024 tarihinde de sağlık mevzuatında değişiklikler yapan torba yasa hakkında Hukuk Büromuzca hazırlanan bilgi notu yayınlanmış, Sağlık Bakanlığı’nın MBYS’ye hasta verilerini aktarmayanlara yaptırım uygularken dayanak olarak gösterdiği 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun Ek-11.maddesinde değişiklik yapıldığı bilginize sunulmuştu. Değişiklikten önce maddede; Bakanlığın belirlediği kayıtları uygun şekilde tutmayan veya bildirim zorunluğunu yerine getirmeyen sağlık kuruluşlarının önce iki defa uyarılacağı, ardından bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde biri kadar idari para cezası verileceği düzenleniyordu. Yeni değişiklikle uyarı dahi olmaksızın, doğrudan 50 bin TL’den az olmamak üzere bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde ikisi kadar idari para cezası verileceği belirtilmiştir.
Ayakta Teşhis ve Tedavi Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte ise bu kapsamda bir değişiklik yapılmamış, Ek-6 Muayenehane Denetim Formunda MBYS’ye hasta verilerini aktarmayanlara önce iki uyarı, ardından alt sınır olmaksızın idari para cezası verileceği belirtilmiştir.
Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği 1 Mart 2024 tarihinden bu yana il sağlık müdürlükleri değişiklikteki ağır yaptırımları değil, Ayakta Teşhis ve Tedavi Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliği uygulamaya devam etmiştir. Hiçbir Kanunda MBYS’ye veri aktarımının düzenlenmemesi, dayanak gösterilen kanun maddesinde belirtilen “bildirim ve kayıt yükümlülüğünün” veri aktarımını içermemesi, Yönetmeliğin lehe hükümler öngörmesi dolayısıyla MBYS’ye veri aktarmayan meslektaşlarımıza kanun değişikliğiyle getirilen ağır yaptırımların uygulanmasının hukuken mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Buna karşılık, Sağlık Bakanlığı’nın tüm il sağlık müdürlüklerine Temmuz ayında bir yazı göndererek MBYS’ye veri aktarmayanlara doğrudan 50.000,00 TL idari para cezası verilmesini istediği öğrenilmiştir. Yaptırımın ağırlığı gözetilerek, üyelerimizle bu durumun paylaşılması gerektiği düşünülmüş, bu duyuru hazırlanmıştır.
Hasta verilerinin MBYS’ye aktarılması istemi, hastaların özel hayatın gizliliği hakkına ölçüsüz müdahale oluşturmakta, hekimleri sır saklama yükümlülüğüne aykırı davranmaya zorlamaktadır. İstemin yasal dayanağı yoktur, Bakanlığın yasal dayanak olarak gösterdiği madde de Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Hasta verilerini MBYS’ye aktarmadığı için yaptırıma uğrayan meslektaşlarımız, cezayı tebliğ almalarından itibaren 15 gün içerisinde bulundukları ilin sulh ceza hakimliğine itiraz edebilirler. Aynı süre içerisinde cezanın ödenmesi halinde %25 indirimli ödeme yapılabilmektedir, ödemenin yapılmış olması yargı yoluna başvurma hakkını ortadan kaldırmamaktadır. Yargılama sonunda yaptırımın hukuka aykırı bulunarak iptal edilmesi halinde cezanın ödenen miktarı iade edilmektedir. Hastalarımızın, ancak sırlarının saklanacağına güven duyması halinde herhangi bir çekince hissetmeden, sağlıklarına ilişkin bilgileri hekimine anlatabileceğini, yaşam ve sağlık hakkını koruma üzerine kurulu mesleğimizi ancak meslek etiği kurallarını benimsediğimiz ölçüde gereğince yerine getirebileceğimizi meslektaşlarımızla bir kez daha paylaşırız. Konuya ilişkin yazılı bir tebligat alan, daha fazla bilgi almak isteyen, soru ve tereddütleri olan meslektaşlarımızın Derneğimizle iletişime geçebileceklerini bilgilerinize sunarız.
Saygılarımızla, Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu