Birlikte Yürüyerek, Çalışarak, Üreterek: Şizofrenide İyileşmek Mümkün!

psikiyatri.org.tr / 23 Mayıs 2023

Birlikte Yürüyerek, Çalışarak, Üreterek: Şizofrenide İyileşmek Mümkün!

Dünya Şizofreni Günü Ortak Açıklaması

Öyle zor zamanlardan geçeriz ki bazen saklanmak isteriz sonsuza kadar, biri bizi görecek diye daha içeri, daha içeri saklanırız...

O saklanma halinde belki de en çok ihtiyaç duyduğumuz şey -tüm karışıklığa ya da tüm sessizliğe rağmen- bir kişi tarafından anlaşılmak, duyulmak ve önemsenmektir. İyileşme anlaşıldığını hissetmek ile başlıyorsa neden biz de buradan başlamayalım?

Şizofreni insanın duygu, düşünce ve davranışlarında değişime yol açar ve kişi kendine özgü dünyasında yaşamaya başlar. O dünyaya adım atmak, o dünyanın dilini bilmek için öncelikle saygı ve empati...

Saygı ve empati sürdüğü sürece kişi sosyal desteği hisseder ve cevap verir yaşama, arkadaşlarına, ailesine... İşte bu yüzden iyileşme mümkündür, herkes için mümkündür.

En karanlığa da saklanmış olsa kişi iyileşme mümkündür. Şizofrenide zihinde ve davranışta kişiye özgü şekilde beliren birçok sorunun üstesinden ilaçlar ve diğer tedavilerle gelinebilir. Ancak belirtilerin az veya çok yatışması kendi başına yeterli olmaz. Saygı, empati ve sosyal destek kişinin üretkenliğini de harekete geçirir bir müddet sonra.

Saklandığı yerden çıkarken güven duymasını sağlar kendisine güvenildiğini bilmesi... Aynı zamanda tedavisiyle ilgili sorumlulukları almaya daha istekli olur güven ile. Karşılaştığı zorlukları aşabileceği duygusu hakim olur. Tanı ve tedavi sürecinde kişi kendisini daha iyi tanır ve tedavi ekibinin bir üyesi olduğunu benimser.

Gerçekle olan bağları zaman zaman yeniden kopacak olsa da bu dönemlerde destek ister, çünkü yalnız olmadığını hisseder içten içe. Ayrıca sorunla baş edebileceğine güvenir ve baş etme stratejileri geliştirir. Bir kişi, bir yakın, bir arkadaş , bir sınıf ve bir işyeri kendisini kabul ettiğinde iyileşme için öyle güzel bir zemin olur ki... O zeminde kişi kendisini, yaşamını, ilişkilerini kurar yeniden emekle, farkındalıkla ve sevgiyle.Kişinin kabul edilmemesi, dışlanması ya da görmezden gelmesi durumlarında ise kişi umudunu yitirmeden devam eder. Devam eder çünkü kendisiyle barışmıştır tedavi sürecinde. Devam eder çünkü kendi güçlü yönlerini öğrenmiştir.

İyileşmenin mümkün olduğunu deneyimlemiştir ve bunu herkese söylemek ister. Damgalanmak olmasa...

Damgalama inatçı bir taş, kocaman, insanların yaşamına zarar veriyor. Bazen ayaklarına takılıyor, bazen pencereden içeri atılıyor.

Damgalamayı kırmaya çalışan bir kadın varmış. Kadın damgalamayı kırmak için yüz yol denemiş, yüz defa uğraşmış ama bir türlü sonuç alamamış. Vazgeçmemiş ve yüz birinci defa denemeye karar vermiş. Yüz birinci denemesi başarılı olmuş. Herkes kendisine bunu nasıl başardığını soruyormuş. O da bu sefer başardım ama o yüz deneme sayesinde oldu diye cevaplıyormuş.

İnsanlar ruh sağlığı konusunda damgalama nedeniyle çekingen, ürkek ve kendi duygu ve düşüncelerini istedikleri gibi ifade edemiyorlar. Hal böyle olunca iyileşme mümkün cümlesi gökyüzünde gözden kaybolan balon gibi...

İyileşme mümkün ve onu hayatın içinde görebilirsiniz. Gülümsemede, cesarette, dayanışmada, birlikte üretmede, şarkı söylemede, söz sahibi olmada, hakkını savunmada... Göremiyorsanız, belki görmeyi bilmediğinizden, belki gördüğünüzü istisna sanıp görmezden geldiğinizden, belki de kişi görünmesini istemediği ya da damgalanmak endişesiyle görünmemeye zorlandığındandır.

İyileşme mümkün ve onu bireyin anlamlı bir yaşam için amaçlar bulmasında hissedebilirsiniz. Bir gencin ruh sağlığı alanında gönüllü çalışmak istemesinde bulabilirsiniz.

Kendinizi yalnız hissedebilirsiniz size şizofreni tanısı konulmuşsa ve bu yalnızlık hayattan uzaklaşmayı getirebilir. Yalnız olmadığınızı söyleyen bir arkadaşınızla Mavi At Kafe'ye çay içmeye gidersiniz belki. Mavi At Kafe’de veya benzer deneyimi olan kişilerle birlikte olduğunuzda gelen yalnız değilmişim gerçekten hissi...

İyileşme mümkün, bir sanatçının resminde, bir müzisyenin gece gündüz çalışmasında, bir ekmeğin ekmek haline gelmesinde...

Damgalama olmasa... Bu bir dilekten öte dayanışma ile çözülebilecek bir meseledir. Bu meseleyi çözmek için hep birlikte yürümek gerekir. Sadece şizofreni tedavisi gören bireyler ve aileleri değil, sağlık hizmeti verenler değil, tüm toplumsal kesimlerle. Birlikte düşünmek, tartışmak, üretmek ve yürümek... Şizofreni Dernekleri Federasyonu, Bipolar Yaşam Derneği, Lityum Derneği ve Türkiye Psikiyatri Derneği olarak biz bu mesele ile ilgili şöyle düşünüyoruz:

Damgalama çok yakın bir zamanda kırıldı, kırılıyor ve pek çok kez kırmak gerekecek gelecekte de... Biz biliyoruz ki iyileşme insanın özgür hissetmesinde ve sorumluluk almasında saklı. Biz biliyoruz ki iyileşme sosyal destekte saklı...

Dünya Şizofreni Günü kutlu olsun.