Çağ dışı kalan Özel Hastaneler Yönetmeliği psikiyatri uzmanlarının özel hastanelerde çalışmasına engel olarak özlük haklarına zarar vermekte ve psikiyatrik tedavi gereksinimi olan hastaların tedavi olanaklarını kısıtlamaktadır. Bu yönetmeliğin en kısa zamanda değiştirilmesini amaçlayan TPD Merkez Yönetim Kurulu 27.05.2006 tarihinde yaptığı toplantıda bu amaçla bir Görev Grubu oluşturmaya karar vermiştir. Dr. Aytül Gürbüz Tükel, Dr. Cengiz Erden, Dr. Hamdi Tutkun, Dr. Mustafa Sercan ve Dr. Sultan Doğan'dan oluşan Görev Grubu Özel Hastaneler Yönetmeliğinde değişiklik yapılması amacıyla kısa sürede bir taslak hazırlayarak Sağlık Bakanlığına sunmuştur. TPD Görev Grubunun hazırladığı taslağı haberin devamında okuyabilirsiniz. Taslak hakkındaki görüşlerinizi derneğimize iletmeniz halinde (tpd-myk@psikiyatri.org.tr) ilgili görev grubuna iletilecektir. Ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesi ya da ruh sağlığı ve hastalıkları klinikleri Ruh sağlığı ve hastalıkları alanında yataklı tedavi hizmetleri kurulacak özel dal hastanesinde veya genel hastane içinde kurulacak ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde verilir. Bu alanda kurulacak dal hastanesi ve genel hastane ruh sağlığı ve hastalıkları kliniklerinin bu yönetmelik ile öngörülen asgarî standartlara ilave olarak aşağıdaki şart ve nitelikleri taşımaları gerekir.
1) Ruh sağlığı ve hastalıkları dal hastanesi’nde hastaların tanı ve tedavi gereklerine uygun olarak açık ve kapalı servisler bulunur. 2) Genel hastane ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde de hastanenin genel koşullarına uygun olarak hastaların tanı ve tedavi gereklerine uygun olarak açık ve kapalı servisler bulunur.
a) A-1 grubu hastaneler ruh sağlığı ve hastalıkları kliniği açtıklarında bu yönetmelikte tanımlanan, kendine ya da başkalarına zarar verme riski olan hastaların yatışıncaya dek tutulacakları, en az iki kapalı oda hazırlamak zorundadır. Bu oda dışında dahiliye hastalarının yatırılabileceği odalarda kendine ya da başkalarına zarar verme riski olmayan hastalar yatırılabilir. Genel hastane içinde ayrı bir ruh sağlığı ve hastalıkları kliniği açılması durumunda bu maddenin “b” bendindeki koşulları taşıması zorunludur. b) A-2 grubu hastaneler kendine ya da başkalarına zarar verme riski olan hastaların yatışıncaya dek tutulacakları, en az bir kapalı oda hazırlamak Bu oda dışında dahiliye hastalarının yatırılabileceği odalarda kendine ya da başkalarına zarar verme riski olmayan hastalar yatırılabilir. c) A-3 grubu hastaneler kendine ya da başkalarına zarar verme riski olan hastaları yatırılacağı oda hazırlamak zorunda değildir. Bu oda dışında dahiliye hastalarının yatırılabileceği odalarda kendine ya da başkalarına zarar verme riski olmayan hastalar yatırılabilir. Ancak bu tür bir hasta başvurduğunda yatırılarak tedavisini sağlayacak donanımı bulunan, A-1 veya A-2 grubundan bir özel hastane ile protokol imzalanması ve hastanın sevk edilebilir ölçüde yatıştırılması ve sevkinin sağlıklı bir şekilde sağlanması koşuluyla bu hastaneye gönderileceği taahhüt edilmelidir.
3) Ruh sağlığı ve hastalıkları dal hastanesindeki kapalı servislerde veya genel hastane içinde açılacak ruh sağlığı ve hastalıkları kliniklerindeki kapalı yatışma odasında güvenlik esastır.
a) Dal hastanesindeki kapalı servisin ve genel hastanelerdeki kapalı yatışma odasının duvar, pencere ve kapıları ile iç dizaynı hastaların kaçmalarına, kazaya ve zarara uğramalarına engel olacak şekilde yapılmalı. Genel hastane içinde açılacak kliniklerin ya da kapalı yatışma odasının hastanenin diğer birimleri ile güvenlik açısından giriş çıkışlarda yalıtımı sağlanmış ve klinik veya oda giriş kapısı denetim altında olmalıdır. b) Bu bina ya da odaların güvenlik açısından pencere çerçeveleri sağlam malzemelerden ağır darbelere dayanıklı olmalıdır. Pencere camları kırılmaz olmalı ve pencere kolları çıkarılabilir olmalıdır. Hastaların personelden bağımsız olarak kullanabildiği pencerelerde güvenliği yeterince sağlayacak özel çelik kafesler olmalı ve bu kafesler kliniğin dışarıdan görünümünü estetik açıdan olumsuz olarak etkilememelidir. c) Hasta ve kapalı yatışma odalarında elektrik prizleri ve düğmeleri hastanın müdahale edemeyeceği kontrollü bir sistem şeklinde kurulmalı. Aydınlatma ampulleri hasta tarafından ulaşılamaz ve müdahale edilemez şekilde olmalıdır. d) Kalorifer tesisatı ve radyatörler dayanıklı malzeme ile örtülmelidir. e) Hasta odalarında intihar riskine karşın banyoda ki askılıklar bel hizası altında tutulmalıdır. Banyoda kırılmaz özellikli ayna duvara gömülü olmalıdır. f) Hastaların kullanacağı tüm kapılar dışarıdan müdahale ile açılabilir kilit sistemine sahip olmalıdır. g) Katlardan yangın merdivenlerine geçişlerde gerekli teknik ve güvenlik önlemleri alınmalıdır. h) Klinikte hasta odaları ve hastaların genel kullanımına açık odalar dışındaki tüm bölümler kilit altında olmalı. Anahtar ve yedek anahtarlara personelin ulaşılmasını sağlayacak sistem bulunmalıdır. i) Her hasta katında muayene ve tedavi odası bulunur. Tedavi odası müdahale odası olarak da düzenlenebilir. j) Hemşire ve sağlık personelinin servisteki görev yeri servisin her alanını sürekli denetleyecek şekilde ve güvenlik açısından önlemler alınarak düzenlenmeli ve hemşire odası bulunmalı. k) Kendine ya da başkalarına zarar verme riski olan hastalar için hazırlanacak kapalı yatışma odasının duvarları yumuşak gereçlerle kaplanmış olmalı, hasta yatağı ve hareketli olması halinde zararlı olabilecek tüm eşyalar yere sabit ve köşeleri yuvarlanmış hale getirilmeli ve oda kapısında ‘gözlem penceresi’ bulunmalı. Bu pencerenin boyutu mahremiyeti bozmayacak ve hastanın gözlemlenmesi için yeterli genişlikte kırılmaz camdan olmalıdır. l) Hastanın kendine ya da başkalarına zarar vermesini önlemek amacıyla ilaçla yatıştırılıncaya dek hareketsizleşmesini sağlayacak yeterli sayıda donanım (tespit gömleği, kol-bacak bağı vb.) bulundurulmalı, bu gereçlerin kişiye zarar vermeyecek yapı ve teknik özellikte olması ve güncellenmesi zorunludur.
4) EKT odası ve bağlantılı olarak tedavi sonrası izlem odası düzenlenmelidir. EKT odası düzenlenemediği durumlarda bu tedavi ameliyathane koşullarında uygulanmalıdır. 5) Ruh sağlığı ve hastalıkları dal hastanesi veya genel hastane içinde, ondan çok yatağı bulunan bir ruh sağlığı ve hastalıkları kliniği en az aşağıdaki koşulları yerine getirmelidir.
a) Hastaların toplu olarak vakit geçirebilecekleri ve yemek yemelerine uygun, televizyon, radyo, müzik yayını gibi teknik donanımlara sahip geniş bir gündüz odası düzenlenmeli. b) Yeterli genişlikte uğraş odası/atelyesi düzenlenir. c) Klinikte muayene odaları dışında görüşme odası, ziyaretçi salonu ayrılmış olmalı d) Dal hastanesi acil ünitesinde, en az 9 m2 lik muayene odası ve kapalı yatışma odası özelliklerini taşıyan, hastaların kendilerine zarar vermelerini önleyecek donanımı olan en az 12 m2 lik müdahale odası, en az 12 m2 lik gözlem odası ile personel odası ve güvenlik birimi bulunmalıdır. Genel hastane acil ünitesinde ruh sağlığı ve hastalıkları muayene odası en az 12 m2 olmalı ve kapalı yatışma odasına özgü donanımı olmalıdır.
6) Genel hastanelerde hasta genel dosyasına ek olarak ruh sağlığı ve hastalıkları için ayrı bir hasta dosyası tutulmalı ve bu dosyalar genel arşivden farklı yerde şifre ile korunmalıdır. Özel dal hastanesinde ise tüm hasta kayıtları bu şekilde korunmalıdır.