Özel Hastaneler Yönetmeliği
Erişkin nüfusun % 20-30’unun psikiyatrik bozukluklardan dolayı sorunlar yaşadığı araştırmalarla bildirilmektedir. Ancak psikiyatrik bozukluğu olanların ise çok az kısmı psikiyatristler tarafından değerlendirilebilmektedir. Çoğunlukla başta nörologlar olmak üzere, genel pratisyenler, diğer tıp dalları ve psikiyatri dışı ruh sağlığı çalışanları tarafından tedavi edilmeye çalışılmaktadır.
Dünya sağlık örgütünün 2004 yılında yayınlamış olduğu hastalık yükü adlı yayında depresyonun hastalık yükü açısından üçüncü sırada yer aldığı gözlenmektedir. Aynı yayının 2030 öngörüsünde depresyon birinci sıraya yükselmektedir. Yine Dünya sağlık örgütü tarafından sağlık harcamalarının artışına en çok neden olan tüm tıbbi hastalıklar sıralamasında psikiyatrik hastalıklar tüm kardiyolojik sorunların ardından “2.sırada” yer almaktadır.
Sağlık Bakanlığının verilerine göre 2009 yılında sağlık hizmetinin %33’ü özel sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir. Buna karşın özel sektörde psikiyatri uzmanı istihdam oranı yok denilecek düzeyde kalmıştır. Bu durum bir yandan kamu hastanelerinin yükünü artırmış, diğer yandan psikiyatrik hasta muayene ve tedavilerinin özel hastanelerde başka tıp uzmanlıkları tarafından yerine getirilmesine yol açmıştır.
Özel hastanelerdeki önemli sayıdaki psikiyatrik hasta nüfusun nöroloji, iç hastalıkları ve diğer tıp uzmanları tarafından muayene ve tedavi edilmek zorunda bırakılmasının uzun vadede ciddi sakıncalar ortaya çıkaracağı, hastaların tanı ve tedavilerinde aksamalar yanında tedavi maliyetlerini de önemli ölçüde arttıracağı değerlendirilmektedir.
Bu gerekçelerle TPD son 2 yıl içerisinde Özel Hastaneler Yönetmeliği (ÖHY) ile ilgili değişiklik önerilerini Sağlık Bakanlığının ilgili birimlerine iletilmiştir. Sağlık Bakanlığı ÖHY ile ilgili Mart 2009 tarihinde yaptığı düzenlemeden sonra en son olarak 23 Eylül 2010 tarihinde yönetmelikte yeniden değişikliğe gitmiştir. Son yapılan yönetmelik değişikliğinde psikiyatri alanına özgü bir yeni düzenleme yapılmamıştır. Bu durum psikiyatri alanına özgü sorunların sürmesi anlamına gelmektedir. Yönetmelikle özel hastanelerin açılma koşulları ağırlaştırılmıştır. Özel hastane açılabilmesi için en yüz yatak şartı getirilmiştir. Bununla birlikte Şubat 2008 tarihinden beri kısıtlanmış olan kadrolar için özel sağlık kuruluşları arasında transfere izin verilmiştir.
Yaz döneminde özel sağlık kuruluşlarını ilgilendiren ikinci değişiklik 3 Ağustos 2010 tarihinde yayınlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliktir. Yönetmelikte başta muayenehaneler olmak üzere ayakta teşhis ve tedavi yapan tıp merkezleri ve polikliniklerin fiziksel koşullarında değişikliğe gidilmiştir. Mevcut muayenehane ve merkezlerin bu koşullara uymadığı takdirde bir yıl sonra kapatılacağı belirtilmektedir. Öncelikle, yönetmelikte yapılması istenen değişikliklerin sadece özel sağlık kuruluşlarını ilgilendiren değişiklikler olmadığı vurgulanmalıdır. Resmi ya da özel tüm sağlık kuruluşlarında benzer değişiklikler yapıldığı takdirde bu değişikliklerin anlam kazanması söz konusudur. Kamuya bağlı sağlık kuruluşlarında hasta muayene koşulları bu yönetmelikte tanımlanan ölçütleri karşılamamaktadır. Bu ölçütlerin sadece özel sağlık kuruluşlarından isteniyor olması adil ve hukuka uygun değildir. Yönetmelikte tıbbi uygulama farklılıkları olan tıp dalları arası farklılıklar gözetilmemiştir. Sağlık Bakanlığı “Tam gün yasası” olarak bilinen yasanın iptalinden sonra başta muayenelerde olmak üzere özel sağlık kuruluşlarında çalışmayı nerede ise olanaksız hale getirmiştir. Özel olarak psikiyatri, genel olarak ise tüm sağlık alanında yaşanan bu durum hastaların hekime ve sağlık hizmetlerine ulaşmasına engel olacaktır. Tam gün yasasının iptalinin hemen arkasından yapılan bu değişiklikler sağlık sisteminin düzenlemesinden çok bir cezalandırma olarak görünmektedir.
Türkiye Psikiyatri Derneği olarak sağlık hizmetinin üçte birinin verildiği özel sağlık kuruluşlarında psikiyatrik hizmetlerinin daha sağlıklı olarak verilebilmesi için psikiyatri hekimi istihdam artışını öngören yasal düzenlemelerin yapılmasını ve başta muayenehaneler olmak üzere psikiyatri alanı için gerekli olmayan fiziki koşulların yer aldığı yeni yasal düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesini talep etmekteyiz.
Dr. Mehmet Yumru Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Yönetim Kurulu adına